I. Bong Gân: 

1. Mô tả : Bong gân là chấn thương dây cung được kéo giãn quá trình (thường ở mắt cá chân, đầu gối, cổ tay)
2. Nguyên nhân: Do vận động sai tư thế hoặc tiếp đất không đúng cách làm tổn thương dây chằng.
3. Dấu hiệu: Đau nhức, sưng tấy, bầm tím, khó cử động khớp.

   

4. Cách xử lý : Áp dụng phương pháp RICE :
   • Nghỉ ngơi (Rest ): Tránh vận động để không làm tổn thương thêm nặng nề.
   • Đá lạnh (Ice) : Chườm lạnh 15-20 phút cách nhau 2-3 giờ trong 48 giờ đầu để giảm khối lượng.
   • Băng ép (Compression) : Quấn băng đàn để hỗ trợ và giảm kích thước.
   • Kê cao (Elevation): Đặt vùng tổn thương cao hơn .
   • Hạn chế di chuyển vùng bị bong gân, nếu không thấy đỡ hoặc nặng, cần đến bác sĩ để kiểm tra.

   1. 

      II. Căng Cơ

1. Mô tả: căng cơ là khi cơ hoặc gân bị giãn hoặc rách do chớp động đột ngột hoặc quá sức.
2. Nguyên nhân: Do tập luyện quá sức hoặc không khởi động đúng cách.
3. Dấu hiệu: Đau nhức, sưng nhẹ, giảm khả năng vận động
4. Cách xử lý: Nghỉ ngơi,tránh vận động vùng cơ bị căng, chườm đá trong 24 – 48 giờ đầu tiên để giảm sưng, sau đó áp dụng phương pháp giãn cơ nhẹ nhàng khi cơ bắt đầu hồi phục.

 

      III.  Chuột rút

1. Nguyên nhân:  Thiếu nước, mất cân bằng điện giải hoặc vận động quá mức.
2. Dấu hiệu: Cơ co rút đột ngột, đau nhói, khó duỗi cơ.
3. Cách xử lý:

• • Dừng vận động ngay lập tức, nhẹ nhàng kéo giãn cơ bị chuột rút.
  • Bổ sung nước và khoáng chất (natri, kali, magie).
  • Massage và chườm ấm để thư giãn cơ bắp.

    IV. Chấn Thương Gãy Xương

1. Mô tả : Xương bị nứt hoặc gãy
2. Nguyên nhân: do tai nạn, té ngã hoặc va chạm mạnh
3. Dấu hiệu: sưng, đau, mất chức năng ở vùng bị thương. Nếu gãy xương hở, xương đâm xuyên qua và nhô ra khỏi da.
4. Cách xử lý :
   • Cố gắng tạm thời : Sử dụng vật cứng để giữ vùng chấn thương cố đinh không di chuyển.
   • Đến cơ sở y tế ngay : Chụp X-quang để chẩn đoán và điều trị bằng bó bột cố định, nẹp cố định, phẫu thuật nếu cần, tùy vào mức độ nghiêm trọng.
   • Sau khi lành, vật lý trị liệu giúp phục hồi chức năng. Ngoài ra cần thực hiện nghỉ ngơi, ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng để cơ thể nhanh hồi phục. Khi phát hiện các dấu hiệu bất thường cần đi khám để có biện pháp điều trị tốt nhất. 

     

     V. Chấn Thương Trật Khớp (sai khớp)

1. Mô tả : là sự di chuyển bất thường giữa các đầu xương làm cho các mặt khớp bị lệch khỏi vị trí bình thường (thường ở vai, rơi tay, ngón tay, đầu gối).
2. Nguyên nhân: Do áp lực lớn lên khớp trong thời gian dài.
3. Dấu hiệu: Đau nhức, sưng, bầm tím, lỏng khớp, khó cử động.
4. Cách xử lý :
   • Không tự động : Tránh cử động để không gây thêm tổn thương.
   • Cố gắng : Chườm lạnh, dùng băng hoặc nẹp để kiểm soát vị trí hiện tại.
   • Đến bác sĩ : Kiểm tra, sau đó nghỉ ngơi và đeo đai/nẹp được hỗ trợ. 

     

     VI. Vết Thương Hở Ngoài Da

1. Mô tả : Bao gồm vết cắt, trầy bị chảy máu ở da.
2. Nguyên nhân: Do bị ngã, va chạm với những vật sắc, nhọn (móng tay, vòng tay…)
3. Dấu hiệu: bị chảy máu ngoài da
4. Cách xử lý :
   • Sử dụng sạch : Dùng nước sạch hoặc dung dịch sát khuẩn.
   • Cầm máu : Ấn nhẹ bằng băng sạch.
   • Băng bó : Dùng băng gạc vô trùng che vết thương.
   • Nếu vết thương sâu, rộng, hoặc không cầm máu, đến cơ sở y tế để khâu hoặc xử lý sâu chuyên sâu. Theo dõi dấu hiệu nhiễm trùng (sưng đỏ, mủ, sốt).

     

     VII. Chấn Thương Đầu và Cổ

1. Mô tả : Bao gồm chấn thương não, xương sọ, hoặc siêu vết thương cột sống cổ
2. Nguyên nhân: Tai nạn, va chạm mạnh khi chơi thể thao đối kháng như bóng đá, võ thuật, bóng rổ,…
3. Dấu hiệu: Chóng mặt, buồn nôn, mất ý thức tạm thời, đau đầu kéo dài.
4. Cách xử lý :
   • Ngừng ngay hoạt động, nghỉ ngơi trong môi trường yên tĩnh.
   • Gọi cấp cứu ngay : Đặc biệt nếu nạn nhân bất tỉnh, nôn nhẹ, đau đầu, co giật.
   • Giữ yên : Tuyệt đối không chuyển đầu/cổ để tránh tổn thương cột sống thêm.
   • Theo dõi : Kiểm tra hô hấp và mạch máu, thực hiện CPR nếu cần.
   • Tại viện, bác sĩ sẽ sử dụng CT/MRI để đánh giá giá trị và tùy chọn giá trị. 

     

     VIII. Đứt/Rách Dây Chằng (ví dụ: ACL)

1. Mô tả : Dây chằng (như dây cung chéo trước đầu gối) bị rách do đột kích, thường gặp ở vận động viên.
2. Dấu hiệu: Bầm tím, sung, có vết lõm ở khớp nơi dây chằng bị rách; khả năng vận động suy giảm, dẫn đến tình trạng khớp lỏng lẻo hoặc không thể cử động như bình thường.
3. Cách xử lý :
   • Áp dụng RICE để giảm đau và mịn.
   • Đến bác sĩ chuyên khoa để đánh giá (có thể cần MRI).     

     

     

     IX. Ngăn Ngừa Chấn Thương

• Luyện tập đúng cách : Thực hiện kỹ thuật vận động chính xác để giảm nguy cơ.
• Thiết bị bảo hộ : Sử dụng mũ bảo hộ, đệm bảo vệ, giày phù hợp.
• Nghỉ ngơi : Đảm bảo thời gian phục hồi giữa các buổi tập.
• Khởi động và giãn cơ : Luôn khởi động trước và giãn cơ sau khi hoạt động.
• Nếu chấn thương không cải thiện sau vài ngày, hãy đến gặp bác sĩ để được điều trị kịp thời.

• 

  X. Kết Luận

• Các chấn thương thường gặp như bong gân, căng cơ, chuột rút, trật khớp có thể được xử lý bằng sơ cứu ban đầu (như RICE), chăm sóc y tế chuyên nghiệp, hoặc phẫu thuật nếu cần. Yếu tố quan trọng để đảm bảo an toàn bằng cách huấn luyện đúng đắn và sử dụng thiết bị bảo vệ.

Chấn Thương	Phương Pháp Xử Lý	Dấu hiệu
Gãy xương	Cố định, cố định kỹ thuật	Sưng, đau, mất chức năng ở vùng xương bị thương.
Trật khớp	Cố định, chườm lạnh, gặp bác sĩ.	Đau nhức, sưng, bầm tím, lỏng khớp, khó cử động
Bong gân/Căng cơ (nặng)	Nghỉ ngơi, pp RICE	Sưng, đau, bầm tím, giảm khả năng vận động
Vết thương hở	Sát khuẩn, cầm máu, bang bó.	Chảy máu ngoài da
Chuột rút	Giãn cơ, bù khoáng, massage, chườm ấm.	Cơ co rút đột ngột, đau nhói, khó duỗi cơ.
Chấn thương đầu, cổ	Ngừng hoạt động,không di chuyển đầu/cổ, gọi cấp cứu.	Chóng mặt, buồn nôn, mất ý thức tạm thời, đau đầu kéo dài
Rách Dây Chằng	Pp RICE, gặp bác sĩ	Đau, sưng, bầm tím, khả năng vận động giảm, khớp lỏng lẻo.